ORMAN BAKANLIĞI VATANDAŞIN ARAZİSİNE PARASINI ÖDEMEDEN EL KOYAMIYACAK!..

ORMAN BAKANLIĞI,  VATANDAŞIN ARAZİSİNE PARASINI ÖDEMEDEN EL KOYAMAYACAK!...

Sevgili Okurlarım…

Artık Orman Bakanlığı, “Orman arazisi vasfındadır” diyerek vatandaşın arazisine bedelini ödemeden el koyup mülkiyetini üzerine geçiremeyecek!...

11 Ağustos 2022 Tarih ve 31920 Sayılı R.G de yayımlanan ANAYASA MAHKEMESİ KARARI vatandaşlarımızın ya da tüzel kişilikleri bulunanların mağduriyetlerini önledi. 

Bir vatandaşımızın şikâyetini değerlendirerek olayı Anayasanın 35. Md since düzenlenen MÜLKİYET HAKKI kavramı çerçevesinde değerlendiren mahkeme, bu yönde bir karar verdi.

25.5.2022 Karar Sayılı kararda Anayasa Mahkemesi, devletin bu gibi durumlarda vatandaşın mülkiyet hakkına tecavüz ettiği ve bu nedenle de kamulaştırma bedeli ödemesi gerektiğine hükmetti.

Sevgili okurlarım… 

Konunun daha aydınlatıcı ve doyurucu olması bakımından bu kararın olası neticelerini soru-cevap yöntemiyle açıklamaya çalışayım.

• Orman Bakanlığı hangi gerekçeyle tapulu arazime el koyabiliyor?

6831 Sayılı Orman Kanununun 1. ve 2. Maddeleri gereğince eğer araziniz Orman vasfında ve devletin orman arazisine bitişik ve Orman Sahası içindeyse el koyabiliyor ve mülkiyetini üzerine geçirebiliyor.

• Bakanlık Kamulaştırma bedelini ödüyor mu?

Hayır, ödemiyor(du). Bu konuda Kamulaştırma Bedelinin ödeneceğine ilişkin 6831 Sayılı Orman kanununda herhangi bir madde yok.

Ancak bundan sonra ödenmesi gerekiyor… 

Çünkü yukarıda sözünü ettiğim Anayasa Mahkemesi kararı bunun yolunu açtı.

Zaten tüm Orman Bölgeleri de hazine malı sayıldığı için muhatap olarak Milli Emlak Genel Müdürlüğü kabul ediliyor.

• Uygulamaya karşı dava açma hakkımız var mı?

Elbette var. Tapu iptal ya da alınan kararın iptali yönünde davalar açabilirsiniz. Ancak burada önemli olan bir hususu belirtmek isterim. 

Arazinizin mevcut vasfı çok önemlidir. 

Eğer arazinizde gerçekten kendiliğinden yetişmiş ya da emekle dikilmiş ağaçlar varsa ve o bölge Orman havzası ilan edilmişse bu tür davaların aleyhinize sonuçlanması olasılığı yüksektir.

• Arazimin tapusunda vasfı “Orman arazisi” yazıyor. Ancak içinde bir tane bile ağaç yok. Ne yapmalıyım?

Bulunduğunuz ilin İl ya da İlçe Tarım ve Orman müdürlüklerine başvurarak arazinizle ilgili yeniden tespit yapılmasını isteyebilirsiniz. Tespit sonucuna göre tapu sicilinde vasıf değişikliği yapılır. Eğer orman vasfını yitirmişse Bakanlığa dava açabilirsiniz.

• Orman arazisi sayılan yerimin kadastro ve tapu sicilleri yanlış girildiğinden dolayı mağduriyet yaşıyorum. Bu konuda ne yapılabilir?

4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 1007. Md sine göre, tapu sicilinin tutulmasından doğan tüm zararların sorumluluğu devletin üzerindedir. Dolayısı ile böyle bir mağduriyetiniz varsa yazılı müracaat ederek düzetme yoluna gidebilirsiniz ya da dava açabilirsiniz.

• Bu tür davalarda zamanaşımı süresi nedir?

Anayasa mahkemesi, 2013 yılında bu konuda önemli bir karara imza attı ve 6831 Sayılı Orman Kanununun 11. Md sinde yer alan hak düşürücü kabul edilen zamanaşımı hakkında ki cümleyi iptal ederek bu tür mülkiyet davalarında zamanaşımı kavramını kaldırdı. 2013/64 Karar sayılı iptal kararında, vatandaşın mülkiyet hakkının kısıtlanmasının ölçüsüz olamayacağını ve Anayasanın 35. Md sine aykırı olduğuna hükmetti. Dolayısı ile kamulaştırmasız el atmalarda dava açma süresini kısıtlayan herhangi bir engel kalmadı.

Ancak 01/03/2014 tarihli R.G de yayımlanan 6527 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması hakkında ki Kanunun 1.Md sinde, 6831 sayılı Orman Kanunun 11. Md sinin iptal edilen cümlesine, kanımca hülle yolu ile müdahale edilmiş ve kanun yoluyla yeniden 10 yıllık zaman aşımı kavramı getirilmiştir. 

Bu düzenleme, şahsi kanaatime göre zorlayıcı bir hüküm içerdiğinden geriye dönük olarak açılan ya da açılacak olan iptal, bedel talep etme ve takas gibi konulu davalarda, mahkeme heyetlerinin bu konuyu dikkate alacaklarını düşünüyorum. 

• Mağdur olan vatandaşlarımızın ya da diğer kurumların geriye dönük dava açma hakları var mı?

Anayasa Mahkemesinin 2013/64 Sayılı kararında, hak düşürücü zaman aşımı maddesi iptal edildiğinden (Her ne kadar 6527 Sayılı Kanunla değiştirilmiş olsa bile) Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğünce el konulan Orman vasfı niteliğini taşıması nedeniyle mülkiyeti Orman Bakanlığına geçmiş ya da mülkiyeti halen vatandaşın ya da bir başka kamu kuruluşunun üzerinde olan yerlerle ilgili geriye dönük olarak;

• Tapu iptali davası Orman Genel Müdürlüğüne,
• Kamulaştırma bedelinin talep edilmesi davası Hazine ve Maliye Bakanlığına,
• Arazi takası davalarının da Milli Emlak Genel Müdürlüğüne açılması mümkündür.

Sevgili Okurlarım…

Sizlere pek çok vatandaşımızın büyük mağduriyetler yaşadığı Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğünce süregelmekte olan uygulamalarını, birkaç soru- cevap yöntemiyle açıklamaya çalıştım.

Hiçbir yasa, yönetmelik vb gibi mevzuat hükümleri vatandaşların mülkiyet hakkını kısıtlayamaz.

Bu tür kısıtlamalar ancak ve ancak Devletin ve Kamunun menfaatlerine ve yararına uygun olarak kanunla ve de bedelini ödemek şartıyla yapılabilir.

Bu arada şunu da belirtmek isterim.

Ormanlarımız. Milli servetimizdir.

Orman alanlarının genişletilmesi, korunması ve bakımlarının yapılması hem devletin hem de vatandaşlarımızın milli bir görevidir.

Zaten Orman yasasının 1. Ve 2. Maddeleri, Orman Alanlarının genişletilmesini öngörmektedir.

Ancak bu genişletme çalışmaları yapılırken Devletin ve ilgili kurumlarının, başta Anayasamız olmak üzere diğer mevzuat hükümlerine de uyması gerekmektedir.

Saygılarımla…

Mehmet Zeki Fidandal

Yerel Yönetimler Uzmanı