2018 YILI ÖNCESİ ÇOK KATLI BİNALARA DİKKAT!...
2018 YILI ÖNCESİ ÇOK KATLI BİNALARA DİKKAT!...
Asrın felaketini yaşadık ve binlerce vatandaşımız, can verdi…
Aldığımız yara, kolay kolay kapanmayacak gibi…
Artık aklımızı başımıza alma zamanı geldi.
Hem de çok acı bir tecrübeyle geldi.
Keşke zamanında önlemler alabilseydik,
Keşke mevzuatlara uygun davranıp yanlışlıklara göz yummasaydık,
Dayanıksız binalara, çürük yapılara kullanma ruhsatlarını vermeseydik keşke,
Sık sık imar affı çıkararak malzemeden çalanı, göz yumanı, insafsız yetkilileri ödüllendirmeseydik keşke…
Keşke yapanın yanına kar bırakmasaydık…
Ve bu acı tecrübeyi yaşamasaydık…
Binlerce canımızı kurban etmeseydik…
Ne söylesek boş…
Acılarımız tarif edilemez.
Ama artık yolun sonuna geldik.
Şimdi silkinmek ve hatalarımızdan ders çıkarmak zamanı…
Çıkarabilirsek tabii!.
Sevgili Okurlarım…
Hatalarımızdan ders çıkaralım derken başlıkta belirttiğim üzere bir konuya dikkat çekmek istiyorum.
4708 Sayılı YAPI DENETİM KANUNU, 13 Temmuz 2001 de yürürlüğe girdi.
Yani 1999 Depreminden 2 yıl sonra…
Söz konusu kanunda 22 yıl boyunca tam 14 defa değişiklik yapıldı…
Hayati bir önem taşıyan bu kanun, kevgire çevrilerek delik deşik edildi adeta yap, boz tahtasına dönüştürüldü.
Kanuna göre yapı sahipleri ya da müteahhitler, YAPI DENETİM FİRMASINI (YDF) kendileri belirliyorlar ve belirledikleri firmayla sözleşme yapabiliyorlardı…
Zaman içinde bu uygulamanın sakıncaları ortaya çıktı.
Çünkü bazı yüklenici firmalar, kendi YDF nı kurup kendi kendilerini denetlettiriyorlardı…
Bazıları ise, kendine yakın gördükleri, istediklerini yaptırtabilecekleri ya da raporları usulsüz de olsa kolaylıkla imzalatabilecekleri YDF nı tercih ettiler.
Bazı YDF ları, inşaata hiç uğramadan masa başında yapı sahibinin ya da müteahhidin verdiği bilgilere göre UYGUNLUK RAPORLARINI, sorgusuz sualsiz oturduk yerden imzalıyorlardı..
Belediyeler ise nasılsa YDF uygunluk raporu verdi diye kendi kontrollerini ya hiç yapmıyor ya da eksik yapıyordu…
Bu arada şunu belirtmek isterim.
İşini namusluca, dürüstçe ve mevzuata uygun yapan her kim ya da firma varsa onlara asla sözümüz olamaz aksine kutlarız…
Ancak genellikle uygulama bu yöndeydi ve maalesef denetim eksikliği vardı..
Peki kimler denetleyecekti YDF nı?
Kanuna göre İL DENETİM KOMİSYONU, BELEDİYE ya da ÖZEL İDARELER, YAPI SAHİBİ veya MÜTEAAHHİT!...
Peki sevgili okurlarım. Sizce bu denetimler yeterince ve hakkıyla yapıldı mı?
Sorunun cevabını şimdilik bir kenara bırakalım ve gelelim neden 2018 öncesi binalara dikkat! dediğimize…
Uygulamalarda ki usulsüzlükler ve suiistimaller o kadar ayyuka çıktı ki sonunda bakanlık, ilgili kanunda değişiklik yaparak YDF larını her ilde bir havuzda topladı.
İnşaat izni isteyen müteahhit ya da yapı sahibi öncelikle İl çevre şehircilik Müdürlüğüne müracaat ediyor, oradaki havuzdan hangi YDF na denk geliyorsa onunla sözleşme imzalıyor…
Bu uygulama bir parça olsun eskiye göre daha iyi..
Peki!
2018 öncesi yapılan binalar ne olacak?
Acaba kontrolleri yeterince sıkı yapıldı mı?
Döşenen demirler, atılan betonlar, kullanılan malzemeler acaba teknik şartlara sahip mi? TSE standartlarına uygun mu?
Bakınız bir teknik arkadaşımdan aldığım bilgiyi sizlerle paylaşayım…
Tabana ve katlar arasına döşenen demirlerin bile bir bağlama tekniği varmış…
Örneğin 15x15cm lik kareler halinde bağlanması gereken demirlerin her köşesi, bağlanmak zorundaymış…
Ama bazı demirci ustaları 1 bağlama 2 açık şekilde bağlayabiliyorlarmış.
Bunun sonucunda hem fazla çalışmış olmuyorlar hem de telden tasarruf ediyorlarmış…
Duyunca irkildim.
Ama bir deprem esnasında mevzuata uygun bağlanmayan kafesler yerinden oynadığı için, tavanlar ya da kolonlar yıkılıyormuş…
Bu kısa bilgiyi de verdikten sonra neden 2018 öncesi yapılara dikkat çekmek istediğim, anlaşılmıştır umarım.
Ancak bunu dile getirirken her bina çürüktür ya da dayanıksızdır demek istemiyorum.
Tamamında eksiklikler vardır diye bir iddiada bulunmuyorum.
Sadece DENETLENMESİNİ ve DEPREM DAYANIKLILIK TESTİNİN UYGULANMASINI dile getiriyorum…
Herkesin içi ferah etsin..
Rahat edelim…
Bu testi vatandaşlar da yaptırabilir Belediyeler de…
Benim önerim Belediyelerin, ilgili bakanlığın kurumlarıyla beraber ortak bütçe içinde hareket ederek yapmasıdır.
Çünkü vatandaşlarımıza ağır bir maliyet yüklenebilir.
Saygılarımla.
Mehmet Zeki Fidandal
Yerel Yönetimler Uzmanı